Βερόκιο, Αντρέα ντελ-

(Andrea del Verrocchio, Φλωρεντία 1435 – Βενετία 1488). Καλλιτεχνικό ψευδώνυμο του Ιταλού γλύπτη και ζωγράφου Αντρέα ντε Μικέλε ντι Φρανσέσκο ντι Κιόνι (Andrea de Michele di Francesco di Cioni), από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες της Αναγέννησης. Υπήρξε μαθητής του Τζουλιάνο Βερόκιο και ίσως του ζωγράφου Αλέσιο Μπαλντοβινέτι. Παρουσίασε από την αρχή της σταδιοδρομίας του δείγματα της γλυπτικής του ιδιοφυΐας όπως μαρτυρούν, εκτός των άλλων έργων του, το πρωτότυπο μνημείο του Ιωάννη και Πέτρου των Μεδίκων στο ιεροφυλάκιο της εκκλησίας του Αγίου Λαυρεντίου στη Φλωρεντία (1472), ο Δαβίδ (Εθνικό Μουσείο Φλωρεντίας, πριν από το 1476), η περίφημη Απιστία του Θωμά (εκκλησία του Ορσανμικέλε, 1476-82) και η Κυρία με την ανθοδέσμη (περ. 1480) με τις λεπτές τονικές διαβαθμίσεις του σφουμάτο που είχαν άλλοτε οδηγήσει στην υπόθεση ότι o Β. είχε επηρεαστεί πολύ πρόωρα από τον Ντα Βίντσι. Έργο ξεχωριστής σημασίας είναι το χάλκινο έφιππο άγαλμα του κοντοτιέρου Μπαρτολομέο Κολεόνι στην πλατεία των αγίων Ιωάννη και Παύλου στη Βενετία. Το άγαλμα άρχισε το 1479 και είναι, μετά τον Γκατααμελάτα του Ντονατέλο, η σημαντικότερη αναγεννησιακή δημιουργία έφιππου μνημείου. Ο Β. εργάστηκε σε αυτό μέχρι τον θάνατό του χωρίς να προλάβει να το ολοκληρώσει. Η χύτευσή του και η βάση του έγιναν αργότερα από τον Αλεσάντρο Λεοπάρντι. Στην οριστική του θέση τοποθετήθηκε το 1496. Άλλα γλυπτά του B. είναι το μάλλον νεανικό έργο του Ανάσταση (Εθνικό Μουσείο Φλωρεντίας), το Παιδί με το δελφίνι στο Παλάτσο Βέκιο της Φλωρεντίας (περ. 1480), το μνημείο Φορτεγκουέρι στη μητρόπολη της Πιστόια (1476-88), κατά μεγάλο μέρος έργο βοηθών του, και η αργυρή Αποκεφάλιση του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή (1477-80), για την Αγία Τράπεζα του βαπτιστηρίου της Φλωρεντίας, που σήμερα βρίσκεται στο μουσείο της Μητρόπολης. Η ζωγραφική του είναι ασφαλώς λιγότερο ενδιαφέρουσα. Το τελευταίο γνωστό έργο του, το πολύπτυχο της Αγίας Τράπεζας της μητρόπολης της Πιστόια (τελείωσε το 1480), εκτελέστηκε κατά το μεγαλύτερο μέρος από τον Λορέντζο ντι Κρέντι, ενώ η περίφημη Βάπτιση του Ιησού (Πινακοθήκη των Ουφίτσι, περ. 1470) οφείλει ένα μέρος της φήμης της στη συνεργασία του νεαρού Λεονάρντο ντα Βίντσι που ζωγράφισε τον άγγελο σε πλάγια όψη και το τοπίο του βάθους. Η περίφημη «Απιστία του Θωμά», χάλκινο σύμπλεγμα του Ιταλού γλύπτη Αντρέα ντελ Βερόκιο (εκκλησία του Ορσανμικέλε, Φλωρεντία).